Patent; herhangi bir buluş veya fikir sahibine söz konusu buluşun veya fikrin üçüncü kişiler tarafından kullanılmaması, üretilmemesi ve çoğaltılmaması adına sunulan önemli bir belgedir.
Patent; her geçen gün daha da önemli hale gelir. Teknolojik gelişmeyi sorunsuz bir şekilde gerçekleştirmek adına önemli bir koruma seçeneğidir. Buluş sahibine münhasır haklar sağlayarak işlevini gösterir. Bunun yanı sıra, buluşun teknolojik olarak geliştirilmesi ve ticarileştirmesi hususlarında da katkı sağlar.
Patent ile ilgili olarak bilinmesi gereken farklı unsurlar vardır. En önemli unsurlardan birisi de patent etrafından dolaşma’dır.
Patent Etrafından Dolaşma Nedir?
Buluş veya fikir sahibi kişi veya kurumların aklında patent etrafından dolaşma nedir sorusu bulunuyor. Dünyada her yıl üç milyondan fazla patent başvurusunun gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Hatta, günde ortalama sekiz bin patent başvurusunun yapıldığı resmî kurumlar tarafından belirtilir. Ayrıca, yapılan başvuruların birçoğu kabul edilmektedir. Bir başka deyişle, korunan patent sayısı milyonları geçer. Bu gibi hallerde, yepyeni ve özgün bir ürün ortaya çıkarmak giderek zorlaşmaktadır. Firmalar, yeni bir ürün geliştirirken patent engeli gibi önemli bir sorun ile karşılaşırlar. Bilhassa üretimin tamamlanmasının ardından söz konusu ürünün satışı sırasında patent engeli ile karşılaşmak maddi açıdan ciddi sıkıntıları beraberinde getirir.
Herhangi bir firma hali hazırda patentli bir ürünü ürettiği veya sattığı takdirde yüksek tutarlardaki tazminat davaları ile karşı karşıya kalır. Bu yüzden, patent engellerine karşı çözüm geliştirilmesi zorunlu hale gelir. Patent etrafından dolaşma, söz konusu sorunu ortadan kaldırmak adına ortaya konmuş ciddi bir seçenektir.
Küçük, orta veya büyük olmasından bağımsız olarak firmaların karşı karşıya kaldığı patent engelleri, yalnızca patent konusunda uzman tecrübeli vekiller tarafından çözülebilir. Ayrıca, Ar-Ge çalışması ile de patent engeline çözüm getirmek adına çalışılır. Fakat, bu iki yöntemin işe yaramadığı haller vardır. Bu noktada, patent etrafından dolaşma konusundaki en etkili seçenek olarak bilinen TRIZ metodolojisinden faydalanılmalıdır.
TRIZ metodolojisi, patentlerin kullanılmasıyla ilgili olan buluş yapma teknolojisi olarak ifade edilebilir. Bilhassa patent etrafından dolaşma adına TRIZ metodolojisini çok iyi bilen mühendislerden yardım alınmalıdır. Başvurusu yapılacak bir buluş için halihazırdaki buluşlarla ayrışan noktalar en iyi şekilde ele alınmalıdır. TRIZ çalışması ile mevcut patentlerin etrafından dolaşmak ve patent kırmak mümkün hale gelir. Sonuç olarak, patent etrafından dolaşma, bilhassa patent mühendisleri tarafından yapılan verimli bir çalışma olarak tarif edilebilir.
Patent Etrafından Dolaşma Zararlı Mıdır?
Patent etrafından dolaşma, doğru bir şekilde yapıldığı takdirde zararlı değildir. Bu konuda uzman mühendislerin süreci yönetmeleri şarttır. İhlale sebep olan tüm unsurlar en ince ayrıntısına kadar belirlenmelidir. Tasarlanacak yeni üründe bu unsurların hiçbirisine yer verilmemelidir. Aksi takdirde, yeni bir patent ihlali gündeme gelir. Yapılan hukuki değerlendirmelerin ertesinde firmanın ciddi tazminat ödemesi söz konusu olabilir.
Patent Etrafından Dolaşmanın Avantajları
Yeni bir ürün geliştirme projesine başlayacak olan ekibin ürünleri meydana getirecek unsurları ve alt sistemleri kavramsal olarak belirlemesi şarttır. Ancak, ilk olarak, herhangi bir fikri mülkiyet ihlaline sebep olmamak adına tekniğin bilinen durumu tespit edilmelidir. Bu noktada, ürün tasarım ekibi; üründe uygulamayı düşündükleri bir alt sistemle ilişkili olan patent tespit etmiş olabilir. Bu gibi hallerde, patent etrafından dolaşma konusu gündeme gelmelidir.
Patent etrafından dolaşma, ürünü yeniden tasarlamak ve patent ihlaline sebep olmayacak şekilde yeni bir alternatifini üretmek olarak tanımlanabilir. Patent etrafından dolaşma, dikkatli bir şekilde yapıldığı takdirde son derece avantajlıdır. Fakat, bu işlem sırasında yeni üründe patent istem setinde belirtilen temel unsurlara yer verilmemelidir. Bir başka deyişle, ihlale sebep olan tüm unsurlar eksiksiz bir şekilde değiştirilmelidir. Buna ek olarak, değiştirilen unsurların eşdeğerler doktrini kapsamında ürün tasarım ekibinin karşısına çıkan patenti ihlal edip etmediği değerlendirilmelidir. Söz konusu değerlendirme yapılmadığı takdirde eşdeğerler doktrini kapsamında yeni ürünün de yeni bir ihlale sebep olması gündeme gelebilir.
Patent etrafından dolaşmanın avantajları, yalnızca sürecin iyi bir patent mühendisi tarafından yönetilmesi halinde gündeme gelebilir. Ortaya çıkan yeni ürün, yeni bir patent ihlaline sebep olmadığı takdirde firmanın söz konusu ürünün satışlarından ciddi paralar kazanmasını sağlar.
Patent Etrafından Dolaşmanın Dezavantajları
Patent etrafından dolaşma her zaman olumlu sonuçlanmayabilir. Hazırlanan yeni üründe patent istem setinde bulunan temel unsurlara yer verilmesi halinde ortaya yepyeni bir patent ihlali çıkar. İhlale sebep olan etmenler tarafsız bir şekilde değerlendirilmediği takdirde patent etrafından dolaşma sürecinden kesinlikle sonuç alınamaz. Ayrıca, değiştirilen unsurlar eşdeğerler doktrini kapsamında yeniden değerlendirilmediği ve herhangi bir patent ihlaline sebep olup olmadıklarının belirlenmediği hallerde yine patent ihlali sorunuyla yüz yüze karşılaşma olasılığı mevcut.
