Oyuna WIPO’da Katıldı: WIPO Proof

Zaman damgası, genel olarak herhangi bir verinin ne zaman meydana geldiÄŸini doÄŸrulamak amacıyla bir verinin oluÅŸturulduÄŸu, deÄŸiÅŸtirildiÄŸi, gönderildiÄŸi, alındığı tarih bilgisini kayıt altına almak için kullanılan bir bilgi dizisidir. Kartlarla geliÅŸ gidiÅŸ saatlerinin kaydedilmesi, mektuplardaki tarih damgaları zaman damgasına örnektir. Yine, masaüstünüzdeki word belgesinde bu dosyanın ne zaman oluÅŸturulduÄŸuna dair bir kayıt yer almaktadır. Bu da bir tür zaman damgasıdır.

Åžimdilerde artık zaman damgası tanımı biraz farklılaÅŸmış ve elektronik verilerin üretildiÄŸi, deÄŸiÅŸtirildiÄŸi, gönderildiÄŸi, alındığı veya kaydedildiÄŸi zamanın tespit edilmesi için kullanılmaya baÅŸlanmıştır. Dünya Fikri Mülkiyet Organizasyonu (WIPO) da WIPO PROOF sayesinde artık bir zaman damgası hizmeti saÄŸlamaya baÅŸladığını açıklamıştır.

Bu zaman damgası hizmeti; örneÄŸin; yaratıcı eserler üzerinde tescil baÅŸvurusu yapılamadığı durumlarda, herhangi bir olası ihtilafta bu eserin oluÅŸturulduÄŸu tarihi kanıtlamak amacıyla kullanılabilecektir. Bu yaratıcı eserler; sanatsal eserler, müzik, yazılım ve tekstil tasarımları olabilir.

Peki baÅŸka hangi durumlarda tescil baÅŸvurusu yapmak yerine WIPO PROOF tercih edilebilir? Ticaret sırları gibi ÅŸirketler için gizli tutulmasının önemli olduÄŸu deÄŸerlerde herhangi bir tescil baÅŸvurusu özellikle yapılmamaktadır. Herhangi bir hukuki gereklilik olması halinde bunun oluÅŸturulduÄŸu ilk tarihin kanıtlanabilmesi için kullanılabilir. Ya da henüz geliÅŸtirilme aÅŸamasında olan araÅŸtırma sonuçları ya da veriler bir baÅŸvuru yapılması için araÅŸtırma geliÅŸtirme faaliyetleri sonuçlanana kadar bu damga ile kayıtlanabilir. Yine lisans ve devir iÅŸlemlerinin kolaylaÅŸtırılması adına yazılım kodu ve tasarımlar gibi yaratıcı çalışmaların varlığına dair kanıt saÄŸlanması amacıyla kullanılabilir. Fikri haklarla ilgili lisans, gizlilik sözleÅŸmesi gibi belgelerin yönetimi, yetkisiz kullanım süresi için destekleyici kanıt ve tescilli fikri haklarda tescil sonrasında savunulan durumlarda bu hizmetin oldukça iÅŸe yarayabileceÄŸi alanlar olacaktır.

Markalar açısından da bir etkisi bulunan bu iÅŸlem ile -ilk kullanımın önemli olduÄŸu “common law” bölgelerinde- markanın ilk kullanım tarihinin kanıtlanması amacıyla bu hizmetten faydalanılabilir. Bu, tescilsiz koruma dönemi için de elimizde bir kanıt bulunmasını saÄŸlayacaktır. Hatta tanıtım faaliyetlerinin yapıldığı ilk zamanlardan itibaren markanın piyasada kullanılacak halinin kaydettirilmesine bile imkan tanınmaktadır. Bu iÅŸlem gerçek ürün örnekleriyle yapılabilecektir.

Yine tasarım koruması açısından oldukça etkisi olacaktır. Özellikle ihtilafların yoÄŸun yaÅŸandığı Çin, Japonya, Güney Kore gibi ülkelerde ilk kullanımın kanıtlanması önem kazanmaktadır. Yer döÅŸemesinden, moda dünyasına çok çeÅŸitli ve oldukça bol sayıda ürün veren tasarım dünyasında çoÄŸu tasarım için koruma baÅŸvurusu yapılmamaktadır. Yine tasarım baÅŸvurusu yapıldığı durumlarda da ilgili örneÄŸin deseni ilk kimin kullandığının kanıtlanması gerekli durumlar ortaya çıkabilmektedir. Bu durumlarda WIPO PROOF kullanılabilecektir.

Ancak, WIPO'nun saÄŸladığı bu zaman damgası tescil hizmeti ile karıştırılmamalıdır. Bir eserin/dijital kaydın/fikri ürünün oluÅŸturulduÄŸu tarihe kanıt saÄŸlamakla birlikte resmi bir tescil alınmış olunmayacaktır. Sadece bir dijital verinin oluÅŸturulma tarihi ve zamanının kanıtlanması için küresel çapta güvenilir bir zaman damgası otoritesinin desteÄŸi saÄŸlanmış olacaktır.

Sınai mülkiyetin korunmasına iliÅŸkin uluslararası anlaÅŸmaların ve kanunların özel korunmasından yararlanabilmek için hak sahiplerinin haklarını ilgili resmi kurumlar nezdinde tescil ettirmiÅŸ olmaları esastır. Olası ihtilaflarda bu tescil edilen haklar ileri sürülürken, zaman damgası ile iÅŸaretlenmiÅŸ deliller, tamamen dijitalleÅŸmek üzere olan dünyada dolaplara sığmayan yüzlerce klasör içindeki belgelerden çok daha iÅŸe yarar olacaktır.

Dilem SAYAN EREN
Sınai Mülkiyet Uzmanı
Destek Patent